Alternatieve routes in Zuid-Limburg

Om te beginnen: niets ten nadele van de Amstel Gold Race-routes. Want wie wil er nu niet in het spoor van de profs hellingen als de Cauberg en Keutenberg bestormen? Volg dan vooral deze bewegwijzerde routes. 

Na tig rondjes op het AGR-parcours hebben wij de bekende scherprechters wel gezien. De vraag rijst: wat valt er nog meer te beleven tijdens een weekend in Nederlands populairste fietsgebied? 

Zuid-Limburg telt ruim tweehonderd beklimmingen, dus er valt ongetwijfeld genoeg te ontdekken. We gaan terug naar de tekentafel en maken twee alternatieve routes, aan de hand van overzichtswebsites met hellingen, online routebouwers en een reeks verkenningen in het veld. 

Complete wielersfeer

Tijd om af te zakken naar het zuiden! Om de wielersfeer compleet te maken, checken we in bij fietshotel Le Baroudeur. Het hotel net buiten Valkenburg wordt gerund door Yvonne en Ivano Zwirs. Zij leerden elkaar zo’n dertig jaar geleden kennen toen Ivano als jonge coureur voor een trainingsweekend in het hotel verbleef dat toen door de ouders van Yvonne werd gerund. 

Ze verloren elkaar uit het oog, ontmoetten elkaar in 2012 opnieuw tijdens het WK wielrennen in Valkenburg waaraan Ivano deelnam. Ivano won de ploegentijdrit bij de masters en vond de liefde van zijn leven. 

In 2016 zetten ze het hotel samen voort als wielerhotel waar je voor een schappelijke prijs kunt slapen en eten. Een menukaart is er niet, Yvonne zorgt elke avond voor een gevarieerde maaltijd (waarbij ook aan dieetwensen wordt gedacht).

Vervlogen tijden

De Baroudeur (wielerterm voor ‘doordouwer’) ademt wielrennen. In de eetzaal staat een klassieke fiets uit 1903 die Ivano heeft opgeknapt om er ooit nog de route van de eerste Tour de France mee te rijden. 

Aan de muren hangen zwart-wit foto’s van vervlogen wielerkoersen en oude wielertruien. De kamers zijn vernoemd naar wielerhelden, zoals Tom Dumoulin, Hennie Kuiper en Joop Zoetemelk, overigens graag geziene gast in het hotel.

Golvende heuvels

We pakken de fietsen voor het rijden van de noordelijke route over de minder bekende plateaus van Schimmert en Doenrade, grofweg tussen Valkenburg en Sittard. 

Je vindt er misschien niet de zwaarste hellingen, maar de streek heeft met zijn golvende heuvels, holle wegen, vakwerkdorpjes en weidse vergezichten wel alles in zich voor een plezierige fietsdag. Over een lengte van 120 kilometer maakt deze route 1250 hoogtemeters, wat voor Limburgse begrippen meevalt.

Het is een grijze ochtend. We verlaten Valkenburg via de Goudsberg, met zijn lage stijgingspercentages een prima opwarmertje voor de rit. Al gauw ontvouwt zich een weids panorama over het Geuldal met aan de zuidkant bekende hellingen als de Cauberg en Keutenberg. Dit uitzicht viel ook bij de Romeinen in de smaak. Ze hielden de vallei in de gaten vanaf een wachttoren op de heuvel.

Dan beginnen we aan een lus over het Plateau van Schimmert, ofwel het Centraal Plateau. Een serie korte klimmetjes leidt over smalle holle wegen naar het gehucht Terstraten, dat wegens zijn oude vakwerkboerderijen en spekhuizen bekend staat als een schildersparadijs. We kunnen op het glooiende terrein lekker tempo maken. Ons gemiddelde ligt een stuk hoger dan tijdens ritten in het zuiden van Limburg.

“We steken de Geleenbeek over richting het Plateau van Doenrade”

De hellingen in dit gebied zijn misschien wel het best bewaarde geheim van Limburg. We zwoegen op de hobbelige holle weg Stammenhof die met percentages tot 12 procent vanuit het beekdal naar het plateau loopt.

Dan belanden we in een web van autoluwe, glooiende landwegen die de dorpen en gehuchten in het lieflijke landschap verbinden. Hoewel ik al vaak in Limburg heb gefietst, heb ik soms geen idee waar we zijn. 

Ten zuiden van Sittard vermaken we ons op de beklimming van de Sittarderweg en het Wintrakerpaadje (1,8 km, max 9%). Een steil stuk dwingt ons uit het zadel, waarna we vaart maken voor de uitbrander die bestaat uit drie kleine bulten richting de top. 

Daar kijken we uit over de bosrijke Kollenberg met aan de voet het voormalige klooster van de Watersley. Veel fotogenieker wordt het niet.

Verborgen parel

Als de zon door de wolken breekt, beklimmen we misschien wel de best verborgen parel van het gebied. Het Mulderswegske zal je wellicht niet bekend voorkomen. Niet gek, aangezien deze helling pas in 2019 is geasfalteerd als onderdeel van de Beekdaelenroute. 

Na een zigzagbocht en een stukje 8 procent volgt als beloning het uitzicht over de glooiende velden, een bos en in de verte het Geleenbeekdal.

Als toetje dalen we af naar het Droogdal van Colmont, bekend van de Fromberg. We maken tempo op de Vrakelbergerweg, terwijl we aan weerszijden uitkijken over glooiende heuvels. Het is hier net Frankrijk! Met de beklimming van de Fromberg pakken we toch nog een stukje Amstel Gold Race mee. 

Terug bij Le Baroudeur belonen we onszelf met een lekker stuk vlaai en een ‘herstelbiertje’. Om de energiereserves aan te vullen, serveert Yvonne ons een stevige pasta. Kom maar op met die tweede route!

Macabere opwarmer

Als opwarmer krijgen we de volgende morgen de Doodeman (1 km, max 17 procent) voor de wielen. Deze buurman van de Keutenberg staat in de top vijf zwaarste hellingen van Nederland. 

Deze dankt zijn enigszins macabere naam aan een fataal ongeval dat er in 1906 plaatsvond, waarbij een boerenzoon onder een oogstwagen terechtkwam. Met percentages tot 17 procent zwoegen we tot aan het bankje, om dan door te trekken naar de top. We zijn meteen goed wakker! De toon is gezet. 

“De hellingen die we vandaag beklimmen zijn langer en zwaarder”

Op 104 kilometer pakken we bijna 1600 hoogtemeters mee. De zuidelijke route gaat dwars door het bekende Mergelland grofweg tussen Valkenburg en de Belgische grens. Want ook hier zijn verborgen schatten te vinden. Soms op een boogschut van bekende klimmetjes die we al vaak hebben bedwongen.

Een eekhoorn huppelt over de weg. De mist geeft het heuvelland een mysterieus tintje. We dalen af naar het Gulpdal om de verborgen Oude Luikerweg (0,9 km, max 9%) te beklimmen. Na een aanloop door het bos klimmen we langs appelgaarden en hopvelden.

Tijdens een bosrijke afdaling gaat het asfalt over in betonplaten: welkom in België. Eenmaal beneden herleven op het landgoed van het zeventiende-eeuwse kasteel Altembrouck vervlogen tijden. 

Een scherpe linkerbocht leidt naar de Schopemerheide, met 1,1 km en gemiddeld 8 procent een zware kluif. Het stijgingspercentage gaat richting 15 procent in de beginfase op een holle weg tussen de velden. 

“De benen krijgen even respijt waarna nog een stuk beulswerk volgt in het bos” 

Eenmaal boven volgt echter nog een verrassing in de vorm van een gravelstrook (1 km) richting de Nederlandse grens. Vind je dit te avontuurlijk, dan raden we aan om via het Knipke vanuit Sint-Martensvoeren naar Nederland te klimmen.

We dalen af naar Slenaken, waar we de bekende Loorberg links liggen en een duister straatje induiken voor de beklimming van de Schilberg. Deze verborgen klim (0,9 km/7 procent) legt mij aardig in de luren. 

Ik ga hard aan op de eerste bult met percentages boven de 10 procent. Als de helling afvlakt met een doorkijk op de weides langs het Gulpdal, lukt het aardig om te versnellen. Maar het tweede steile stuk is te veel.

Fietsmaatje Maarten verdwijnt al snel uit beeld en ik parkeer nog voor ik het kapelletje op de top bereikt heb.

Het zuidelijkste puntje

Een majestueuze afdaling met uitzicht op het Vijlenerbos en het Kasteel van Beusdael volgt. Klein-Kuttingen, het zuidelijkste puntje van Nederland, vormt het keerpunt van onze route. 

We zetten koers naar het noorden. In plaats van de bekende beklimming van de Camerig, nemen we de route via Bommerig naar Vijlen over een heerlijk glooiend parcours met een serie bultjes waar je lekker tegenop kunt sprinten. 

In Vijlen, met 195 meter boven NAP ‘het hoogste dorp van Nederland’, vullen we de energiereserves aan met een kop soep en warme chocomel.

Het alternatief van de Kruisberg

Als een bende smokkelaars steken we via een obscuur bruggetje Duitsland in, waar een autoluw klimmetje wacht naar het dorp Orsbach. Terug in Nederland dalen we af naar Nijswiller waar misschien wel het hoogtepunt van onze route wacht: de Schulsberg (1,2 km, max 12%), het minder bekende broertje van de Kruisberg uit de Amstel Gold Race.

We steken het kabbelende water van de Selzerbeek over en rijden langs een boerderij met boomgaard, weides en een christuskruis, terwijl we koeien horen loeien en de zon door het wolkendek priemt. 

Even krijgt de helling Keutenberg-achtige trekjes met een stijgingspercentage van 12 procent. Gelukkig biedt het uitzicht op Wahlwiller met het eeuwenoude Cunibertuskerkje en de Gulperberg verlichting. Een stukje holle weg volgt waarna we mogen genieten van het uitzicht op het valsplat richting de top. 

De kenmerkende zendmast

We pakken de prachtige afdaling (let op tegemoetkomend verkeer bij het bruggetje!) richting Eys met uitzicht op de Eyserbosweg met de kenmerkende zendmast op de top. Maar in plaats van de smeerlap uit de Amstel Gold Race te beklimmen, slaan we in Eys rechtsaf om koers te zetten naar de Klingeleberg bij Simpelveld.

Deze helling heeft twee varianten, waarvan wij de westelijke kiezen (2,5 km, max 6%). In het gehucht Bosschenhuizen steken we een boerenerf over om via een verstilde weg tussen de koeien te klimmen. Dan slaan we rechtsaf om over een slingerweg te klimmen naar de top die wordt gemarkeerd door een bomenrij. 

Eenmaal boven wachten vergezichten over de Vrouwenheide met haar monumentale windmolen, het hoogst gelegen exemplaar van Nederland. Ondanks dat ik al tien jaar in Zuid-Limburg kom fietsen, is dit uitzicht compleet nieuw voor me. 

Als we bij hotel Le Baroudeur uit de pedalen klikken, zit onze ontdekkingstocht erop. Dit weekend heeft nog maar eens bewezen: ook binnen de landsgrenzen valt er nog genoeg te ontdekken!

• Zie hier voor details en downloaden van de route Limburg Alternatief Noord
• Zie hier voor details en downloaden van de route Limburg Alternatief Zuid
• Meer alternatieve routes zien? Zie ook: 10x onbekende beklimmingen in Zuid-Limburg
• of check onze Top 10 hellingen in Zuid-Limburg