Waarom een route bouwen als je gewoon de fietsbordjes kunt volgen? Of een route van iemand anders kunt downloaden? Het antwoord is simpel: het is gewoon leuk om van het gebaande pad te gaan. Zelf je weg te vinden, of dit nu een strakke asfaltstrook is of een onverhard gravelpad.

Het aanbod van routebouwtools is echter groot. Zo groot dat je als beginnende bouwer waarschijnlijk door de bomen het bos niet meer ziet. In dit artikel maken we je wegwijs.

We beginnen met een overzicht van drie tools (Strava, Komoot, RouteYou) gevolgd door handige hulpmiddelen (Open Cycle Map, Gravel Map, Veloviewer, Google Streetview, Google Satellite View en Windfinder). Aan de slag.

Deel 1: Routebouwers

Strava

We beginnen met Strava – een van de meest ingeburgerde platforms onder sportieve fietsers. Strava biedt een ontzettend breed scala aan functies aan. De focus ligt hier met name op het competitieve element: wie is er niet bekend met het jagen van KOMs? Je kunt natuurlijk ook competitief met jezelf zijn, door het verbeteren van PRs. Het trainingselement is dan ook duidelijk aanwezig, denk aan het trainingslog en statistieken over je fitheid.

De routebouwer van Strava is door de jaren heen flink veranderd. Momenteel is deze alleen beschikbaar voor Strava Premiumleden (€60 per jaar). Dit geldt ook voor het downloaden van GPX-bestanden van andere gebruikers.

Global Heatmap voor snelle ritjes

Een groot voordeel van de routebouwer van Strava zijn heatmaps. De Strava Global Heatmap is beschikbaar als kaartlaag in de routebouwer. Daardoor kun je zien op welke wegen veel gefietst wordt. Dat is ideaal als je een route wil maken die langs bekende segmenten gaat (zoals klimmen in Zuid-Limburg) of wanneer je een route wil maken waarbij je goed kan doortrappen (de grotere wegen zijn vaak duidelijker aanwezig in de heatmap).

Dit laatste kan ook van pas komen als je een route maakt voor een fietsgroep. Het nadeel hiervan is dat de minder gebaande paden juist minder opvallen als je deze kaartlaag hebt aanstaan, tenzij je ver inzoomt.

Persoonlijke heatmap voor ontdekken

Naast de algemene heatmap is er ook nog jouw persoonlijke heatmap. Als premium lid vind je deze onder ‘Dashboard’ > ‘Heatmaps’. Dit geeft een overzicht van alle plekken waar je ooit gereden hebt (en op Stava geüpload zijn). Zo kun je dus zien in welke gebieden je nog veel kunt ontdekken. Ook kun je speuren naar dat ene gave verborgen paadje in die ene rit van toen.

'Zo kun je dus zien in welke gebieden je nog veel kunt ontdekken'

Smartphone app

Wil je de Strava smartphone app gebruiken om te navigeren op de fiets? Dat kan! Je kunt gemakkelijk switchen tussen het scherm met statistieken en de kaart. De kaart is qua kleuren erg duidelijk, maar heeft als nadeel dat hij niet meedraait met je rijrichting. Als je bijvoorbeeld vanuit het noorden komt en linksaf gaat, moet je ‘op z’n kop kijken’, wat voor sommige mensen lastig is.

Fietscomputers

Omdat Strava zo groot en bekend is, kun je je Strava routes met veel populaire fietscomputers synchroniseren. Dat neemt een boel gedoe weg, weer een voordeel dus! Andersom werkt dit ook: je ritten komen dan automatisch als activiteit op Strava.

Komoot

Waar Strava een hele brede insteek heeft, ligt de focus bij Komoot puur op routes. Voor uitgebreide trainingsstatistieken moet je hier dus niet zijn. De routefuncties zijn daarentegen een stuk uitgebreider. Als je Strava gewend bent, is de overstap misschien even wennen, omdat het toevoegen van waypoints nét iets anders werkt.

Verschillende kaarten

Komoot heeft een verschillende kaarten beschikbaar in de bouwer, waaronder hun eigen kaart, maar bijvoorbeeld ook die van Google en Open Cycle Map. Heb je een Komoot Premiumabonnement (€59,99 per jaar)? Dan kun je ook gebruik maken van ‘sport specifieke kaarten’, op de fietskaart zie je de fietsroutes uitgelicht, maar nog wel in de Komoot lay-out.

Highlights voor ontdekken

Een ander groot pluspunt zijn ‘highlights’. Dit zijn points-of-interest die door gebruikers toegevoegd worden. Dit maakt het ontdekken véél makkelijker, omdat je niet meer alles zelf hoeft te doen. Je vindt er nu al klimmen, rustige weggetjes, singletracks, stukken met mooi asfalt, gravelpaden en meer.

Komoot timmert ook flink aan de weg om hun community en functionaliteit uit te breiden, dus hiervan kunnen we in de toekomst vast nog meer verwachten. Naast highlights vind je op Komoot ook veel complete routes van andere gebruikers, dus inspiratie genoeg.

'Let er wel op waar je wilt rijden; niet alle highlights van gebruikers zijn per definitie legaal' 

Let er wel op waar je wilt rijden; niet alle highlights van gebruikers zijn per definitie legaal. Komoot meldt bij het zelfplannen alleen of een traject ‘mogelijk niet is toegestaan.’ 

Gratis vs. betaald

Komoot is in principe gratis te gebruiken. Als je alleen in je eigen omgeving fietst, kun je het gratis blijven gebruiken. Als je daarbuiten komt, moet je of nieuwe kaartgebieden (eenmalig) aanschaffen of een premium abonnement afsluiten. Daarmee ontgrendel je direct alle gebieden. Plus natuurlijk de fietskaart en de planner voor meerdaagse tochten (handig voor tijdens bikepacking tochten).

Fietscomputer & smartphone app

Steeds meer fietscomputers bieden synchronisatie met Komoot. Zo laad je gemakkelijk je route in. Als je óók Strava gebruikt, is een fietscomputer ideaal. Op een smartphone zou je namelijk verschillende apps naast elkaar moeten draaien. Want dat wil je: de navigatiefuncties in de smartphone app zijn namelijk wat beter dan in de Strava app. Bij Komoot draait de kaart gewoon mee met je rijrichting.

RouteYou

Nog een handige, maar misschien iets minder bekende tool om GPS-routes mee te bouwen, is RouteYou. Hoewel handig kleven er ook een paar haken en ogen aan.

Waypoints toevoegen

Bij RouteYou werkt het toevoegen van waypoints weer net iets anders dan bij Stava of Komoot. De milliseconde laadtijd laat echt zien dat er een algoritme achter zit, dus dat biedt veel potentie. Het houdt ook rekening met de sport: hardlopen, gravelbiken, mountainbiken, wielrennen, toerfietsen, etc. Dat is érg uitgebreid. Als het algoritme niet helemaal doet wat je wil, versleep je de route gewoon of pas je de volgorde van de waypoints in de lijst aan. Dit werkt ook allemaal erg snel, wat altijd een pluspunt is.

Kaartontwerp

De kaart is erg fijn ontworpen: het ziet er rustig uit, per zoomniveau komt er meer informatie vrij en (vanaf zoomniveau ‘500m’) is het fietsroutenetwerk goed zichtbaar. 

Veel inspiratie door anderen

Er staan veel bestaande routes van andere gebruikers op RouteYou, ook in Nederland. Daar kun je flink wat inspiratie uithalen. Maar dat heb je natuurlijk ook bij Komoot. Wat RouteYou uniek maakt is dat je in de betaalde versie (€30 per jaar) de routes van anderen als kaartlaag kunt gebruiken (‘reference routes’). Heel handig als je je route wil baseren op die van iemand anders, maar bijvoorbeeld het startpunt wilt aanpassen en hier en daar wat andere paden wil nemen.

Fietscomputer & smartphone app

Tot nu toe wordt RouteYou nog niet door fietscomputers ondersteund. Je zult handmatig de GPX moeten downloaden en op je fietscomputers uploaden. Zo ging het vroeger natuurlijk altijd, maar het is niet heel erg ‘2021’. Er is ook een smartphone app.

Deel 2: Hulpmiddelen

Nu gaan we verder met een aantal handige hulpmiddelen, die je naast de bovenstaande platforms kunt gebruiken.

Open cycle Map

Als er één plek is waar je veel over fietsroutes kunt vinden, is het Open Cycle Map.

Op deze variant van Open Street Map staat het officiële fietsroutenetwerk goed uitgelicht (dus geen segmenten die door gebruikers toegevoegd zijn). Dit is een combinatie van allerlei soorten fietspaden, langs de grote weg, maar juist ook de kleine paadjes tussen de velden en door de natuur, verhard of gravel.

Open Cycle Map is heel handig als je legale paden wilt vinden, want het officiële fietsroutenetwerk is natuurlijk (als individu/fietsgroepje) gewoon legaal te betreden. Open Cycle Map is ook als kaartlaag beschikbaar in de gratis versie van Komoot.

Het nadeel aan Open Cycle Map is dat het design niet erg overzichtelijk is. Het lijkt soms alsof er een doos markeerstiften ontploft is. Dan ben je met de (premium) fietskaart van Komoot beter af, al komt deze niet 100% overeen.

Gravelmap

Wil jij juist níet over mooi asfalt rijden, maar houd je van gravel, kasseien, klinkers, zand, etc.? Dan is Gravelmap.com een ideaal hulpmiddel voor jou.

Met Gravelmap kun je een globale route uitstippelen. Je ziet namelijk al dit soort segmenten direct op de kaart, zodat je vooraf een goed beeld krijgt van het type ondergrond. Met filters kun je bovendien ook verschillende ondergronden op de kaart aan- en uitzetten en kiezen je segmenten en/of volledige routes wilt zien.

'Met filters kun je bovendien ook verschillende ondergronden op de kaart aan- en uitzetten'

Na het bestuderen van de kaart, is het een kwestie van de segmenten aan elkaar lussen. Daarvoor zou ik overigens nog steeds wel een van de grote platforms gebruiken. Gravelmap is verder redelijk beperkt qua functionaliteit, dus het wordt waarschijnlijk niet je primaire routebouwplatform. 

Net zoals Komoot is ook Gravelmap.com overigens een gebruikersplatform: het kan dus fouten bevatten (verboden paden, geen gravelpaden, geen kasseien).

Fietssport stippelde zelf een route over de Veluwe uit. Bekijk hier de video die we van ons onverharde avontuur maakten.

Veloviewer

Op Veloviewer vind je verschillende functies, zoals een dashboard met allerlei info, de ‘Eddington score’ (bijv. 40 als je 40 keer een rit van minimaal 40km gereden hebt) en de ‘Explorer score’.

Wat routes bouwen betreft, gaat het om die laatste. Veloviewer legt een raster over de kaart, bestaande uit vierkante tegels van 1 bij 1 mijl. Die vierkanten worden ingekleurd als je er geweest bent.

Zo kun je gemakkelijk gebieden ontdekken waar je nog niet geweest bent. De ‘Explorer score’ kijkt dan naar het grootste vierkant wat je gemaakt hebt, de score is bijvoorbeeld 10 bij een vierkant van 10 bij 10 tegels.

Als je deze functie wilt gebruiken, heb je een premium abonnement nodig. Anders kun je maar 25 Strava-activiteiten inladen en dat zegt vrij weinig. Gelukkig is een premium abonnement niet duur: slechts £10 per jaar (via PayPal over te maken aan de ontwikkelaar/eigenaar).

Veloviewer is beschikbaar als browser plug-in voor Strava. Gezien de routebouwer van Strava alleen voor premiumleden beschikbaar is, kost dat je dus nog eens € 60 per jaar extra. Veloviewer is tegenwoordig ook op sommige fietscomputers beschikbaar, zodat je live ziet als je een nieuwe tegel betreedt.
 

Google Streetview

Misschien denk je nu “wat doet Google Streetview hier?”. Toch is het een van mijn meest gebruikte tools.

Met name voor wielrenroutes is het ideaal om te kijken of de omgeving leuk is, hoe de ondergrond eruitziet en om punten te herkennen waarbij je extra moet opletten. Ik zeg ‘met name voor wielrenroutes’, omdat je midden in het bos of ergens tussen de akkers vaak geen Streetview beschikbaar hebt.

Voor gravelbikeroutes is het dus net iets minder geschikt (op Gravelmap en Komoot vind je wel regelmatig foto’s van gebruikers bij segmenten/highlights). Dan moet je het vaak doen met je poppetje aan het begin neerzetten en het pad in turen.

Bij gravelbiken komt Streetview weer op een andere manier van pas, namelijk om te kijken of routes legaal zijn. Zet het poppetje gewoon neer aan het begin van het fietspad/natuurgebied dat je wil inslaan en kijk of er een bordje staat. Met een beetje inzoomen en wat geluk kun je het vaak wel zien. 

Google Maps Satellite View

De Google satelliet is eigenlijk een alternatief voor wanneer Google Streetview niet meer beschikbaar is. Je kunt zoals gezegd natuurlijk op Streetview het poppetje aan het begin neerzetten en het pad in turen. Als je wat extra zekerheid wil over je onverharde pad, dan schakel je over op satelietview en zoom je zo ver in als je kunt.

Je ziet dan vaak wel (maar niet altijd) of iets een double track is, gravelfietspad of verhard fietspad door de natuur. Bij paden door de velden zie je natuurlijk niet hoe hobbelig of zanderig het mogelijk is. En bij paden door het bos heb je helaas pech. De satelliet kan nog niet door bomen heen kijken.

Windfinder

Windfinder klinkt misschien een beetje als een vreemde eend in de bijt, maar ik vind het betrouwbare windvoorspellingen echt onmisbaar. Je wil het liefst wind mee op de terugweg van je tocht. Meestal houd ik hier pas vanaf windkracht 3 echt rekening mee, afhankelijk van hoe open het terrein is.

De app is oorspronkelijk ontworpen door windsurfers en maakt gebruik van data van honderden lokale weerstations. Hierdoor kunnen ze op microniveau zowel de windrichting als -kracht voorspellen (per 3 uur). 

Ook handig is de app Het Weer. Deze bundelt alle KNMI-data in een logisch overzicht. Zo kun je op de (live) kaart onder andere de actuele windrichting en (gevoels) temperatuur checken. Uiteraard kun je de app ook voor de algemene weersvoorspelling en de buienradar raadplegen. 

Toegangsborden

Nederland is opgedeeld in een miljoen verschillende plakjes land, van bijna evenveel landeigenaren. Denk aan Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en regionale natuurbeheerders. Vaak gelden er per gebied ook nog eens verschillende regels. Zo is er op de Noord-Veluwe meer mogelijk dan op de Posbank.

De enige manier om hier achter te komen is door terplekke de toegangsregels goed te bestuderen. Deze staan altijd op borden in de buurt van de toegangspunten. Tussen zonsondergang en zonsopkomst zijn veel natuurterreinen sowieso verboden te betreden.

MTB-routes

Mountainbikeroutes hebben we in dit artikel buiten beschouwing gelaten. Waarom? MTB-rondjes liggen vast (gemarkeerd met bordjes) en zijn niet moeilijk te vinden. Ben je van plan een stukje van een route mee te pakken? Check dan vooraf of je een speciaal vignet nodig hebt. De opbrengsten van deze toegangsbewijzen worden gebruikt om routes aan te leggen én te onderhouden.

Hier vind je een overzicht van écht alle MTB-vignetten.

Conclusie: de juiste combinatie voor jou

Met bovenstaande tools kan iedere fietser mooie routes maken. 

Ben je bijvoorbeeld een doorrijder die gaat voor een hoog gemiddelde? Kies dan Strava (Global Heatmap), in combinatie met Streetview (glad asfalt) en Windfinder (wind mee). Houd je van kasseien of gravel? Kies dan Komoot (highlights) in combinatie met Gravelmap (segmenten/filters). Wil je zoveel mogelijk gebieden ontdekken? Gebruik dan Strava met de Veloviewer plug-in. Ben je meer een toerfietser? Gebruik dan Komoot (fietskaart) met Open Cycle Map (fietsroutenetwerk).

Ik wens je veel routebouwplezier!

Geschreven door: Daan Walet van Cobbles Cycling

Fotocredit: Bram de Vrind (racefietsers)