Wat is oververhitting?

Naarmate je het langer te warm hebt, treden in deze volgorde de volgende ziektebeelden op: kramp, collaps (niet bij fietsers), hitte-uitputting en hitteberoerte. Onder kramp verstaan we pijnlijke samentrekkingen van de skeletspieren, meestal in de kuitspier. Dit is het gevolg van extreem vochtverlies, waardoor de balans tussen de zouten in de lichaamscellen verstoord raakt.

Als je langere tijd in de hitte onbeweeglijk stilstaat, zoals lijnrechters en toeschouwers, loop je risico op een collaps (flauw vallen). Bij fietsers zal dit niet snel gebeuren, omdat door de fietsbeweging het bloed terug blijft stromen naar het hart.

Symptomen van een zonnesteek

Symptomen van een zonnesteek zijn ernstige vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn en een huid die kletsnat is van het zweten. Het hart en de bloedcirculatie hebben het zwaar te verduren. Dit komt doordat de bloedcirculatie van de huid wordt verhoogd om warmte af te kunnen geven, terwijl het totale circulerende bloedvolume verminderd is door het vochtverlies van het zweten.

Symptomen:

• Hoofdpijn, duizeligheid, braken
• Veel zweet, ziet bleek
• Spierkrampen
• Soms flauwvallen
• Snelle oppervlakkige pols
• Ernstige vermoeidheid, slap voelen
• Bij handelingen gaat men duidelijk ‘fouten’ maken
• Kan overgaan op hitteberoerte

Een zonnesteek kan overgaan in een hitteberoerte. Dat wil je natuurlijk voorkomen. Volg bij een zonnesteek de volgende stappen:

• Leg het slachtoffer neer, uit de zon, in een koele omgeving
• Laat het slachtoffer rusten en geen inspanningen doen
• Laat indien mogelijk het slachtoffer niet te koude (sport)drank drinken
• Koel eventueel verkrampte spier(en)
• Bel 112 als de toestand niet snel verbeterd

Symptomen van een hitteberoerte

Een hitteberoerte is een levensbedreigende toestand. Bij het aanblijven van de warmte en het vochtverlies neemt de huidcirculatie af ten gunste van de centrale circulatie. De lichaamstemperatuur kan dan extreem op lopen. Symptomen zijn een hete, droge huid, een snelle pols en irrationeel gedrag. Soms kan het zelfs leiden tot stuiptrekkingen, schade aan het zenuwstelsel, verwardheid, delirium, coma en schade aan de inwendige organen.

Verschillende complicaties kunnen optreden: shock, diffuse intravasale stolling (bloed stolt in de bloedvaten), rabdomyolyse (spierafbraak), acuut nierfalen, leverfunctiestoornissen, coma en in het uiterste geval de dood.

Symptomen:

• Bij een hitteberoerte stijgt de lichaamstemperatuur tussen de 39,5-43 graden Celsius
• Niet normaal gedrag, hoofdpijn, hallucinaties, verwardheid, desoriëntatie, angst
• Geen zweet, een (droge) rode huid 
• Snelle pols en moeilijke ademhaling
• Misselijkheid, vermoeidheid, slap voelen
• Raakt eventueel bewusteloos

Vertoont je fietsmaat bovenstaande symptomen,  volg dan onderstaande stappen om erger te voorkomen:

• Bel direct 112
• Leg het slachtoffer neer, uit de zon, in een koele omgeving
• Laat het slachtoffer rusten
• Koel het slachtoffer zo snel mogelijk actief af, voorkom dat deze gaat rillen. Rillen zorgt voor een stijging van de lichaamstemperatuur
• Leg koude kompressen op hoofd, lies en oksels, liefst in combinatie met een ventilator
• Blijf bewustzijn en ademhaling controleren
• Start met reanimeren als het slachtoffer bewusteloos is en niet meer normaal ademt.

Koelen

Koelen moet met beleid gebeuren, want iemand drijfnat maken zal met name zorgen voor afkoeling van de huid, maar niet zorgen voor afkoeling van het binnenste van het lichaam. Het meest effectief is dan ook om coldpacks te leggen op de plaatsen waar de grote bloedvaten aan de oppervlakte liggen: onder de oksels, in de liezen en in de nek.

Het slachtoffer dient op de zij gelegd te worden, zodat een zo groot mogelijk oppervlak gekoeld kan worden en dat de warmte-afgifte aan de omgeving optimaal is. Het slachtoffer moet naar een koele ruimte gebracht worden en mag door middel van airco of ventilatoren gekoeld worden.

Sla deze kennis ergens in je achterhoofd op, zodat het opborrelt als je het nodig hebt. Geniet van de zomer!