Fietsen is gezond voor je brein

Om dit gevoel te begrijpen, kijken we eerst naar het effect van stress op onze hersenen. Op momenten dat je veel stress ervaart, bijvoorbeeld door een belangrijke opdracht op je werk of een spannende fietsuitdaging, produceert je lichaam het stresshormoon cortisol. Cortisol zorgt ervoor dat je scherp en gefocust bent, zodat je om kunt gaan met de stressvolle situatie.

Maar bij langdurige stress, zoals bij een stressvolle baan of thuissituatie, kan cortisol een negatief effect hebben op de hippocampus. Dit deel van de hersenen is verantwoordelijk voor het geheugen, leren en het verwerken van emoties. Cellen in de hippocampus zijn gevoelig voor stress en kunnen dan hun functie minder goed uitoefenen, met als gevolg mogelijk geheugenproblemen, verminderde leerprestaties en een slechtere stressregulatie.

Aanmaak nieuwe hersencellen

Oké, tot zover het mini-college over stress. Maar wat gebeurt er in onze hersenen waardoor we ons zo goed voelen na een rit? Zoals je wellicht al weet, stimuleert lichaamsbeweging, waaronder fietsen, de aanmaak van het ‘gelukshormoon’ endorfine. Maar naast deze mentale voordelen is er steeds meer ander wetenschappelijk bewijs dat erop wijst dat fietsen ook op neurologisch en mentaal niveau een positief effect heeft.

"Uit nieuw onderzoek blijkt dat fietsen de aanmaak van hersencellen bevordert"

Verschillende onderzoeken tonen aan dat regelmatige lichaamsbeweging, zoals fietsen, de aanmaak van nieuwe hersencellen in de hippocampus bevordert. Dit proces heet neurogenese. Neurogenese zorgt ervoor dat er nieuwe cellen worden aangemaakt in de hippocampus. Fietsen stimuleert neurogenese door het verbeteren van de bloedtoevoer naar de hippocampus en door de aanmaak van belangrijke groeifactoren te stimuleren. 

Emotionele veerkracht

De verbeterde bloedtoevoer naar de hippocampus zorgt ervoor dat zuurstof en voedingsstoffen de hersencellen kunnen bereiken. De beschadigde hersencellen hebben dit nodig. Het zorgt ervoor dat er nieuwe hersencellen kunnen worden aangemaakt.

Daarnaast maakt je lichaam een belangrijke groeifactor aan tijdens het fietsen. Deze groeifactor speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van de groei en overleving van de nieuwe hersencellen in de hippocampus. Dankzij deze processen kan de hippocampus het stresshormoon cortisol beter reguleren. Dat alleen al is wat ons betreft een goed excuus om meer te gaan fietsen.

Maar dat is nog niet alles. Er is wetenschappelijk bewijs dat fietsen niet alleen de fysieke gezondheid bevordert, maar ook het denkvermogen en de hersenfuncties versterkt. Zo draagt fietsen bij aan een beter geheugen, scherpere leerprestaties en grotere emotionele veerkracht. Daarnaast verbetert het ook het ruimtelijk geheugen, wat je helpt bij het onthouden van fietsroutes of bij het oriënteren als je verdwaald raakt (of juist om te voorkomen dat dat gebeurt!). Deze voordelen komen zeer waarschijnlijk voort uit de nieuwe hersencellen in de hippocampus, die ontstaan door neurogenese.

Bos of heide

Maar hoe profiteer je optimaal van de stress verlichtende voordelen van fietsen? Er zijn verschillende dingen die je kunt doen. Ga bijvoorbeeld fietsen in de groene buitenlucht, vooral in natuurrijke omgevingen zoals in het bos of op de heide. Dit heeft namelijk aanzienlijke voordelen voor je mentale welzijn, kortom: je wordt er (extra) vrolijk van. Onderzoek toont aan dat het fietsen in de natuur je stress vermindert, ontspanning bevordert en je energieniveau verhoogt. 

"Fietsen in de natuur vermindert stress"

Door te gaan fietsen met vrienden wordt niet alleen je motivatie verhoogd, maar zeer waarschijnlijk ook het stress verminderende effect van fietsen versterkt. Uit onderzoek blijkt dat mensen die in teamverband sporten, een verbeterde gezondheid en psychologisch welzijn ervaren vergeleken met mensen die alleen sporten.

Om de voordelen van het stress verminderende effect van fietsen optimaal te ervaren wordt aangeraden om minimaal 2,5 uur per week matig intensief te fietsen. Dit komt neer op ongeveer een half uur per dag, vijf dagen per week, om de voordelen voor je stressniveau optimaal te ervaren. 

Gezonder brein

Kortom, fietsen is niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor je geest. Het helpt stress te verminderen door de productie van gelukhormonen en bevordert de de aanmaak van nieuwe cellen in de hippocampus. Deze processen zorgen ervoor dat je je zo opgeladen en krachtig voelt na een mooie rit op de fiets.

Door regelmatig erop uit te gaan met de fiets kan je op de lange termijn je fysieke en mentale welzijn verbeteren. Of je nu fietst door het bos of naar je werk, elke trap draagt bij aan een gezonder brein. Dus: stap op de fiets, je brein zal je dankbaar zijn.

_{Tekst: Joëlle Boone
Beeld: Michiel Maas}