Column: heropen de afgesloten paden

Juist het ongedefinieerde van gravel spreekt me zo aan. Daarmee verlaat je pas echt de gebaande paden die ‘gebaand’ zijn vanwege het feit dat ze juist wel helder zijn gedefinieerd. Die definities hebben een functie, namelijk veiligheid. 

Als auto’s, fietsers en wandelaars overal dezelfde wegen zouden gebruiken, kunnen wandelaars en fietsers niet meer veilig over straat, dus het creëren van fiets- en wandelpaden is logisch gevolg geweest. 

In het bos zijn die definities moeilijker te stellen, ook al doen meerdere terreineigenaren verwoede pogingen om paden te definiëren en als gevolg daarvan toe te wijzen aan specifieke gebruikers (meestal wandelaars). Wat hierbij echter ontbreekt, is de noodzaak vanuit veiligheid. 

Ook ontstaan veel regels vanuit het perspectief van de wandelaar en omwonenden die geen hinder willen ondervinden van andere natuurgebruikers, zoals fietsers. En dan is de fietser de klos, want die rijdt een stuk harder en daar kun je als wandelaar last van hebben. Veelvoorkomend zijn schrikreacties, al dan niet in combinatie met “klootzak!” Meestal blijft het daarbij. 

“In het verkeer zou zoiets nooit een reden zijn om wegen af te sluiten” 

Daar nemen we doorgaans pas maatregelen als op een bepaalde weg of kruispunt veel ongelukken gebeuren (met dodelijke afloop). In het bos sluiten we paden en wegen af, omdat sommige mensen last hebben van fietsers. 

Hoeveel het er zijn weet namelijk niemand; mogelijk valt het aantal zelfs wel mee en is het vooral ons imago dat ons parten speelt. Die overlast ontstaat vaak al bij het zien van een fietser; al zou hij 5 km/h rijden.

Het grote probleem achter overlast zie ik in twee factoren: het onterecht claimen van een pad. Lees: ‘Ik loop hier, dus dit is een wandelpad’ versus ‘ik fiets hier, dus het is ook een gravelpad’. Het verschil zit ‘m in het woordje ook. En in dat woordje zit tevens het begin van de oplossing, namelijk dat beiden echt en expliciet welkom zijn. 

“Hoe meer welkom je bent en dat ook voelt, hoe vriendelijker je wordt” 

Hoe minder welkom je je ergens voelt, en dat effect wordt versterkt als onredelijkheid in het spel is, hoe minder vriendelijk je wordt en hoe minder geneigd je bent om rekening met elkaar te houden. Wegen afsluiten is daarom geen oplossing. Het zorgt ervoor dat je de ergste zondaars (mensen die lak hebben aan de regels) overhoudt. 

Je maakt het dus eigenlijk erger, vooral de beeldvorming over elkaar wordt daardoor negatiever. De sympathieke fietsers, en dat is een hele grote groep, komen wandelaars dan namelijk minder tegen. Onverdraagzaamheid blijft ook voortwoekeren in onze samenleving waar een beetje oefenen met rekening met elkaar houden de weg naar beter samenleven is. 

“Dat kunnen we alleen oefenen als we elkaar tegenkomen”

En als we allebei (wandelaars en fietsers) weten dat we op de paden welkom zijn. En daar kun je niet expliciet genoeg over zijn. Er mogen best grote borden rondom het bos komen te staan die wandelaars en fietsers welkom heten op alle wegen en paden. 

Dus terreineigenaren en natuurbeheerders: het wordt tijd dat wij gravelrijders weer welkom zijn op paden waar we de afgelopen jaren zijn weggestuurd. Ons de toegang verbieden en ons verbannen uit delen van het bos is geen oplossing. Het is precies omgekeerd: iedereen nog nadrukkelijker welkom heten, zodat iedereen in het bos dat weet. Dan gaan we beter met elkaar delen wat van ons allemaal is.

_{Tekst: Christiaan Warger; actief als schrijver, spreker en oprichter van Gravelrides.cc}