Dat Nederland zo’n 140.000 km aan verharde wegen heeft, zal menig mountainbiker en gravelbiker aan zijn of haar reet roesten. Wij willen zoveel mogelijk meters maken over bospaden, grindstroken en singletracks. Gelukkig zijn er ook genoeg onverharde opties. Dat betekent overigens niet dat je op elke onverharde strook mag fietsen, ook al beweert je GPS soms het tegendeel. Verkeers- en toegangsborden helpen je om op het juiste pad te blijven. 

Nederland is opgedeeld in een miljoen verschillende plakjes land, van bijna evenveel landeigenaren. Denk aan Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, LandschappenNL, gemeenten en particuliere eigenaren. Deze terreinbeheerders hebben allemaal eigen borden met toegangsregels. Bovendien kunnen de regels van eenzelfde beheerder per gebied verschillen. Zo is er op de Noord-Veluwe meer mogelijk dan op de Posbank. Dat heeft te maken met kwetsbare natuur of drukte. 

De enige manier om hier achter te komen, is door ter plekke de toegangsregels goed te bestuderen. Deze staan op de borden in de buurt van de toegangspunten. Wij bespreken de wirwar aan bordjes die je tegen kunt komen en leggen uit wat ze betekenen, want dat is niet altijd zo duidelijk als je zou verwachten. 

De borden

Na zonsondergang verboden 

Bijna alle natuurgebieden in Nederland zijn verboden voor bezoekers – dus zowel wandelaars, ruiters als fietsers – tussen zonsondergang en zonsopkomst. De natuur pakt dan haar rust. Natuurlijk zijn er uitzonderingen zoals enkele vuilnisbelten of onverharde stroken tussen weilanden. Let goed of deze regel op het toegangsbord staat vermeld. 

Fietspad

Deze is eigenlijk zo klaar als een klontje. Zoals je op jonge leeftijd hebt geleerd, betekent het rechthoekige bordje met ‘fietspad’ dat je te maken hebt met een onverplicht fietspad. Is het blauwe bord rond, dan is het fietspad verplicht. 

Opengesteld 

Deze langwerpige groene bordjes vind je op particuliere landgoederen. Nederland telt zo’n 2.700 van die landgoederen. Als terreineigenaren in aanmerking willen komen voor gunstige belastingregelingen, moeten ze hun landgoed openstellen voor wandelaars. Dat staat in de Natuurschoonwet, die stamt uit 1928. De terreineigenaren bepalen daarnaast zelf of ook andere recreanten zoals fietsers welkom zijn. Een voorbeeld hiervan is Den Treek, waar je fietspaden en een MTB-route hebt. 

Vrij wandelen op wegen en paden 

Hoewel de bordjes van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en LandschappenNL behoorlijk verschillen, worden er wel vaak dezelfde termen gebruikt om de toegang voor fietsers te beschrijven. Veel gebieden zijn alleen toegankelijk voor wandelaars, niet voor fietsers. Op het toegangsbord staat dan ‘vrij wandelen op wegen en paden’. 

Vrij wandelen en fietsen op wegen en paden 

De openstellingsregel ‘vrije toegang op wegen en paden’ of ‘vrij wandelen en fietsen op wegen en paden’ betekent dat er in het gebied gewandeld én gefietst mag worden. Dit mag vooral als recreanten elkaar niet in de weg zitten en de natuur minder kwetsbaar is. 

Let wel goed op, want op het toegangsbord kunnen toevoegingen staan die de toegang beperken. ‘Geen toegang: met fietsen en/of paarden buiten de daarvoor aangegeven route’ betekent dat je alleen op gemarkeerde MTB-routes of fietspaden mag rijden. Fietspaden worden gemarkeerd met het blauwe verkeersbord.

Artikel 461

Onderaan veel toegangsborden staat dat al het overige verboden is volgens artikel 461 van het Burgerlijk Wetboek van Strafrecht. Overtreed je de regels? Dan riskeer je een geldboete van de eerste categorie, die maximaal 435 euro bedraagt. In de praktijk zijn boetes van ongeveer 100 euro normaal.

Uitzonderingen 

Voor toertochten en evenementen wordt soms een uitzondering gemaakt. De terreineigenaar geeft eenmalig toestemming om over paden te rijden waar je normaal gesproken niet mag komen. Neem dus niet klakkeloos de route van zo’n evenement over om de tocht alsnog te rijden.

Gravel Code

Samen met wielersportbond NTFU, Staatsbosbeheer, Bicycling, Fiets én bekende gravelbikers als Gijs Bruinsma, Erwin Sikkens en Christiaan Warger bedachten we de Gravel Code. Daarmee zorgen we er samen met gravelaars voor dat we ook in de toekomst van mooie paden kunnen blijven genieten. 

Sta jij ook achter de Gravel Code? Signeer deze dan op Gravelcode.nl en draag uit dat jij een échte gravelaar bent. Als dank sturen we je een aantal gravelroutes van onze routemeester Gijs Bruinsma.