Fijne gravelpaden op de Utrechtse heuvelrug

De Utrechtse Heuvelrug is een nationaal park dat deels op de gelijknamige heuvelrug ligt. Deze is in de laatste ijstijd ontstaan en begint in Huizen bij het Gooimeer. Daar zijn de heuvels nog laag, de hoogste ‘toppen’ liggen rondom Amerongen. De heuvelachtige strook herbergt bekende klimmetjes zoals de Amerongse Berg en de Grebbeberg, evenals een paar van de mooiste mountainbikeroutes die ons land rijk is.

We verkennen het gebied vandaag voor de verandering op de gravelbike. We hebben de route ‘Kilometers vreten op de Utrechtse Heuvelrug’ op Fietssport.nl gedownload. Het parcours telt 103 kilometers en krap 400 hoogtemeters. Hoewel de heuvelrug niet bekendstaat om een uitgebreid gravelnetwerk, heeft routebouwer Gijs Bruinsma een route neergezet die voor vijftig procent over onverharde paden loopt en alle hoeken van het gebied aandoet. “Zowel onverhard als verhard zitten er veel mooie klimmetjes verstopt in de route. De klim van de Amerongseberg loopt over de befaamde mountainbikeroute, maar is breed en goed te doen op de gravelbike. Een ander onbekend pareltje is de Hel van Leersum: een klim die zo in de Ronde van Vlaanderen had kunnen zitten”, zegt Bruinsma die met zijn bedrijf True Grit tochten als Backroads op de heuvelrug organiseert.



Hoogtepunt vindt Bruinsma het Let de Stigterpad, “een prachtig slingerend fietspad dat grotendeels onverhard is”. “Het fijne hardpack gravel rijdt lekker weg, maar het is oppassen voor de vele haakse bochten en recreanten. Let hier goed op je snelheid en houd rekening met elkaar.”

Alto de Amerongse

Vanuit Elst pikken we de route op, waar we lekker kunnen opwarmen met een paar glooiende stukken asfalt. Al snel duiken we het bos in en dienen de eerste gravelstroken zich aan. Deze zijn nog snel, maar het duurt niet lang voordat het tempo flink wordt gedrukt. De onverharde variant van de Alto de Amerongse, zoals de Amerongse Berg tijdens de Vuelta dit jaar werd aangeduid, is een klimmetje en meteen een goede test voor de benen. Deze onverharde klim is de moeite waard op de gravelbike, helemaal omdat je ‘m van de zwaardere noordkant oprijdt. De klim is onderdeel van het mountainbikenetwerk op de Utrechtse Heuvelrug, dus om hier te fietsen heb je wel een vignet nodig.



Vlak voor Amerongen stuurt de route ons naar het eerdergeroemde Let de Stigterpad. Het gravel is van de fijnste soort, de omgeving van de mooiste. Dit de Utrechtse Heuvelrug op z’n best.

Na een prachtig stuk over de heuvelrug zetten we koers richting het noorden, waar we bijna Amersfoort aantikken. Het gebied heeft een open karakter en kenmerkt zich door statige vrijstaande huizen. Op landgoed Den Treek voelt de omgeving weer als echte natuur. Stukken open heide worden afgewisseld met bossen die nog verrassend groen zijn voor in oktober, en dat allemaal terwijl we weer over een piekfijn gravelpad rijden.

Piramide

Het valt ons sowieso op in deze regio: de gravelpaden en -wegen zijn tiptop in orde. De meeste paden zijn van het beste soort; bijna-schelpenpaadjes waar je ook met de racefiets prima overheen kan fietsen. Dit hardpack gravel nodigt uit om lekker door te trappen. Het lijkt met de wind in de rug soms bijna vanzelf te gaan en het gemiddelde gaat al snel richting de vijfentwintig per uur.



In de meest westelijke lus draaien we af naar de piramide van Austerlitz die langs de route ligt. Deze imposante piramide uit 1804 met obelisk erop, is gebouwd in opdracht van Auguste Frédéric Louis Viesse de Marmont, één van de generaals die Napoleon vergezelde op zijn veldtocht naar Egypte. Geïnspireerd door de piramides die hij daar zag liet hij zijn leger, dat op dat moment niks te doen had, een piramide van zand en heideplaggen bouwen. Door renovatiewerkzaamheden aan het begin van deze eeuw is de piramide in ere hersteld en een prachtig uitkijkpunt geworden.

Er is ook recentere historie in dit gebied. Daar komen we achter als we bij het Beauforthuis stoppen voor een stuk taart met wat koffie. Een op het oog pittoresk cafeetje met smakelijke zelfgemaakte taart, maar als je wat verder kijkt zie je een enorme vleugel en een concertzaal. Wat blijkt: het is een muziek- en theaterpodium waar veel grote Nederlandse artiesten graag vertoeven. Zo heeft Bløf de plaat Omarm hier opgenomen, was het voor Toon Hermans een vaste repeteerplek en gaf Doe Maar hier een geheim concert. 

Heerlijke rotklim

Met volle tank vertrekken we voor het laatste deel van de tocht. Vlakbij Doorn rijden we de Utrechtse Heuvelrug uit en komen we in het landelijke gebied tussen de heuvelrug en de Nederrijn. Het is hier open en de wind heeft vrij spel. Dat is even wennen na al die kilometers in het beschutte bos. Via mooie verharde en onverharde backroads komen we terug in het Nationaal Park. We pakken de onverharde beklimming van de Ruiterberg, om nog een stuk over het Let de Stigterpad te fietsen. Er wacht ons nog een laatste verrassing op de route: de Hel van Leersum. Een beruchte kuitenbijter, onder de locals vooral bekend als een heerlijke rotklim zoals de naam al doet vermoeden. Dat zit ‘m voornamelijk in de schots en scheve ondergrond. Het is een oud klinkerweggetje dat nauwelijks nog wordt onderhouden, Zelfs met veertig millimeter brede banden is het comfort ver te zoeken. 



We passeren het Kasteel Amerongen en draaien in de eindfase nog eens de heuvelrug op. Terwijl de zon er steeds vaker doorkomt, genieten we al een beetje na van de mooie tocht. De route voerde ons langs de mooiste gravelstroken verspreid over de hele heuvelrug en liet ons op een andere manier kijken naar dit nationaal park. Zo mooi hebben we de Utrechtse Heuvelrug nog niet gezien.

De route

Als je de Utrechtse Heuvelrug goed wil verkennen, kan je met deze route niet de mist in. Met zo’n vijftig procent onverharde wegen is ‘ie mooi in balans en zowel voor beginners en gevorderden erg leuk. De route bevat enkele singletracks, waarvoor je een MTB-vignet Utrechtse Heuvelrug moet aanschaffen. Indien gewenst, kun je de singletracks links laten liggen door de westelijke lus met de meest technische trails af te snijden, of zandpaden of verharde wegen als alternatief te kiezen.

Download de route

Tekst en beeld: Merlijn Spenkelink