De razendsnelle opkomst van de gravelbike

Gravel als sport is overgewaaid uit de Verenigde Staten waar je ontelbare, eindeloze gravelwegen vindt. Op dit soort wegen werden ook wedstrijden georganiseerd waarvan de Dirty Kanza, een gravelrace van 320 km(!), één van de bekendste voorbeelden is. Inmiddels heet deze de Unbound Gravel, die al vanaf 2006 gereden wordt. In de VS bestaat gravel dus al wat langer dan bij ons.

Enorme groei

Eerst waren het kleine werkplaatsen waar de eerste gravelbikes het levenslicht zagen en met de toenemende populariteit gingen de grote merken ook gravelbikes ontwikkelen. Inmiddels is gravel als sport enorm gegroeid, worden er steeds meer graveltoertochten georganiseerd, krijgen (ex-)profs, de grote teams, de UCI en organisatoren van UCI World Tour-koersen ook steeds meer belangstelling voor gravel als wedstrijdsport. 

Dat leidde onder meer tot het eerste NK Gravel afgelopen jaar in Epe en de UCI Gravel World Series. Voor de meeste gravelriders is gravel echter geen prestatiesport, maar de ideale manier om een dagje te genieten van de natuur op de fiets. Alleen, met vrienden of met een grote groep andere liefhebbers tijdens een georganiseerde graveltocht. Voorbeelden van bekende en minder bekende graveltoertochten zijn:

Backroads

Where the Streets Have No Name

GRVL Roodtoer

Strade Bianche Achterhoek

The Ride Gravel

Check hier van onze kalender: 10x niet te missen graveltochten!

Het dna van de gravelbike

Op het oog is een gravelbike een aangepaste racefiets. Het belangrijkste verschil is dat je op een gravelbike veel bredere banden kunt monteren; inmiddels al tot meer dan 50mm! Dat is wel even andere koek dan de 25mm bandjes die je op de meeste racefietsen vindt. 

Daarnaast is de fiets beter beschermd tegen steenaanslag en is het frame verstevigd om de schokken goed op te vangen. Daardoor is een gravelbike ook iets zwaarder dan een gewone racer. 

Op de duurdere modellen vind je vaak ook zadelpennen en sturen met een beetje flex voor nog meer comfort. Ook kun je op sommige gravelbikes mountainbikewielen monteren en zitten de banden voor een gravelbike tussen die voor cyclocross en mountainbikes in qua breedte en profiel. 

Dan zie je dat de gravelbike vooral een cross-over is van drie fietsen: de racefiets, een cyclocrosser en een mountainbike. Het beste dus van drie werelden! 

De eerste generatie gravelbikes

De eerste generatie gravelbikes deed het hoofdzakelijk met een nieuw ontwikkeld frame en bredere banden (vaak rond de 35mm). Met racefietsbandjes kun je immers niet door de blubber en mul zand en op cyclocrossbanden van 33mm mis je comfort en stabiliteit. 

Op gravelbikes zit de bracket lager en dus dichterbij de grond, waardoor deze fietsen stabieler zijn en geschikter voor langere ritten dan een cyclocrosser. Het resultaat is een fiets met een brede inzetbaarheid waarbij alleen de extremen afvallen. 

Met een gravelbike ga je geen wedstrijden winnen (behalve gravelraces) en al helemaal geen heftige mountainbiketrails fietsen, hoewel je in Nederland een heel eind komt. 

Gravelspecifiek materiaal

In het begin werden gravelbikes afgemonteerd met groepsets voor de weg, zoals Shimano 105 en Ultegra. Inmiddels worden op de meeste gravelbikes gravelspecifieke onderdelen gemonteerd, zoals Shimano GRX. Maar ook SRAM heeft inmiddels groepsets geschikt gemaakt voor gravel en ook Campagnolo heeft met de Ekar een gravelspecifieke serie in het aanbod. 

De bandenfabrikanten zitten ook niet stil en passen hun producten aan aan de wielen die ook al speciaal voor gravel zijn ontwikkeld. Hoe meer profiel, hoe geschikter de banden zijn voor robuuste ondergrond en hoe minder profiel, hoe geschikter voor ritten over asfalt en de hardere offroad paden. 

Kun je niet kiezen, ga dan voor de middenvariant. Een band van 38 tot 45mm met redelijk wat profiel zoals de Schwalbe G-One R banden of de Bites. Met deze banden kun je overal uit de voeten in Nederland en ze doen het ook prima op de weg. 

Op bikepacking avontuur

Gravelbikes zijn ook geschikt voor bikepacking. Op de meeste nieuwe gravelbikes vind je genoeg mogelijkheden voor het monteren van fietstassen voor een lang bikepackavontuur. Met een mountainbike en een cyclocrosser kun je ook bikepacken, maar deze fietsen hebben minder mogelijkheden voor het monteren van fietstassen. Zo missen ze bevestigingspunten van fietstassen op bijvoorbeeld de voorvork. Iets dat met veel nieuwe gravelmodellen wel kan.

De tweede generatie gravelbikes

Waren de eerste generatie gravelbikes vooral goed in de breedte door op verschillende ondergronden goed uit de verf komen, met de nieuwste generatie gravelbikes zie je merken echter meer focussen op specifieke rijeigenschappen, met behoud van een brede inzet qua ondergrond. 

Sommige merken kiezen voor zoveel mogelijk stabiliteit en comfort waar andere merken kiezen voor een gravelbike die meer op snelheid is gericht. En je ziet nu ook gravelbikes met een voorvork met vering voor nog meer comfort. De fiets wordt dan nog meer een cross-over van de drie meer traditionele fietsen.

Sneller en meer comfort

Giant heeft bijvoorbeeld met de nieuwe Revolt gekozen voor het profiel: snelheid en dynamisch rijgedrag. De fiets is daardoor een stuk levendiger geworden. De fiets reageert heel direct en sturen is wat de fiets heel graag doet; zeker voor een gravelbike. 

Vergeleken met de vorige Revolt is de nieuwe echt een raspaardje waar je veel plezier mee gaat beleven. Tegelijkertijd heeft Giant de fiets comfortabeler gemaakt door een zadelpen met meer ‘flex’ te monteren. Hiermee is het een comfortabele racer geworden, die je echt aanmoedigt om lekker te spelen in het bos. 

De gravelbikes van de eerste generatie zaten qua rijeigenschappen in ieder geval een stuk dichterbij elkaar dan de nieuwe modellen. Het grote voordeel daarvan: je kunt makkelijker een gravelbike vinden die optimaal aansluit bij jouw wensen en fietsplannen. 

Wel zal het je iets meer tijd kosten om er achter te komen welke fiets het beste bij jou past. Maar het loont zeker de moeite. Vooropgesteld dat je de keuze hebt. Dat is namelijk wel waar het nu aan schort vanwege de beperkte beschikbaarheid van gravelbikes. Gelukkig zijn alle gravelbikes zo goed dat je met elk model ontzettend gaat genieten van iedere gravelrit.

Zelf begon ik met fietsen in het bos op een endurance bike; een racefiets met 28mm bandjes. Deze ontwikkelen zich nu naar een ‘gravelbike light’ waarop steeds bredere banden te monteren zijn. Zo zijn er al racefietsen te koop waar je banden van 38mm kunt monteren. Ideaal voor diegene die af en toe het bos in wil sturen of iets comfortabeler over de kasseien in Vlaanderen wil rijden.

Ik wens je alvast veel plezier toe! En om je daarbij te helpen vind je op Gravelrides.cc de nodige gravelroutes door heel Nederland om van te genieten met je gravelbike.

^{Tekst: Christiaan Warger / Beeld: Wouter Roosenboom}