Enkel of dubbel voorblad?

De derailleurversnelling heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Van de drie voorbladen die bij de eerste aandrijvingen voor mountainbikes min of meer standaard waren, vind je er bij moderne derailleurversnellingen nog maar één terug. Dit in tegenstelling tot de cassette, waarbij in de loop der jaren het aantal tandkransjes juist groeide van zeven naar maar liefst twaalf.

Wat brengt die technische evolutie van de versnellingsbak jou als mountainbiker? Op de eerste plaats een lager gewicht. Door het weglaten van twee voorbladen, de voorderailleur, een shifter en de nodige centimeters aan kabel krijg je een lichtere aandrijving. En wat te denken van de technische eenvoud? Hoe makkelijk is het om te kunnen schakelen met behulp van slechts één enkele shifter? Bovendien behoort ‘chainsuck’, het vast slaan van de ketting tussen voorblad en liggende achtervork tot het verleden. Die achtervork kan ook nog eens een stuk korter. Doordat een voorderailleur niet langer nodig is, ontstaat ruimte om het achterwiel in de richting van de trapas op te schuiven tot op slechts enkele millimeters afstand van de zitbuis. Daardoor wordt de wielbasis compacter en de fiets wendbaarder.

Bereik

Een versnellingsbak met slechts één voorblad, kom je daarmee wel een berg op? Om te voorkomen dat jij lopend naar boven moet, investeren producenten een hoop energie in de ontwikkeling van cassettes met een groot bereik. Neem het merk Shimano. De cassettes uit de populaire Japanse mountainbikegroepen bestaan uit elf kransjes, oplopend van 11 naar maar liefst 42 tanden. Bij producent Sram doen ze daar nog een schepje bovenop. Hun aandrijving met de goed bekkende naam Eagle heeft een cassette van niet minder dan 12 verzetten waarvan het kleinste kransje 10 tanden en de grootste krans zelfs 50 tanden telt. Een technisch huzarenstukje.

Hoe zwaar de kleinste en hoe licht de grootste versnelling uiteindelijk trapt, bepaalt de grootte van het voorblad. En daarin is de keuze ruim. Op zich is dat logisch aangezien het de enige manier is om je versnellingsbak aan te passen aan het terrein waarin je gaat fietsen. Want links- of rechtsom, ondanks het grote bereik van de cassette moet je het met elf versnellingen doen. Dat merk je aan de stappen tussen de verzetten. Naarmate de ketting naar een grotere tandkrans schakelt, worden die stappen onevenredig groter. Bovendien wordt de kettinglijn schuiner met een hogere slijtage tot gevolg. Wie veel door de prut rijdt, kan maar beter zorgen voor voldoende spaarsaldo, aan die geavanceerde cassettes met hun groot bereik hangt een pittig prijskaartje.

Bladwijzer

Is er toekomst voor de derailleurversnelling met meerdere voorbladen? Niet volgens producent Sram. Het merk laat de voorderailleur links liggen en focust zich volledig op one-by, een derailleurversnelling op basis van slechts één voorblad. Bij Shimano denken ze er genuanceerder over. De Japanners blijven investeren in de ontwikkeling van aandrijvingen op basis van zowel één als twee voorbladen. Tegen beter weten in? Dat is maar hoe je het bekijkt. Een extra blad zorgt naast een groter bereik ook voor kleinere, meer gelijkmatige stappen tussen de versnellingen onderling. Die kleinere stappen maken het makkelijker om in je eigen cadans te blijven trappen. De versnellingsbak met twee bladen is daardoor veelzijdiger. Op de grote plaat dender je volle bak door het terrein en met de ketting op het kleine voorblad bedwing je soepel peddelend lange beklimmingen. Een derailleurversnelling met een dubbel crankstel is dan ook dé basisbak voor een breed inzetbare mountainbike.

Komt jouw fiets niet buiten de landsgrenzen en kun je leven met grotere, minder gelijkmatige stappen tussen de versnellingen? Dan kun je vooruit met één enkel blad. Met een cassette met een groot bereik en het juiste voorblad bouw je een derailleurversnelling die prima bij het inzetbereik past. Jouw inzetbereik. Uiteindelijk bepaalt dát of jouw derailleurversnelling één of twee bladen heeft.

Met de 'drivetrain adviser' van Shimano kun je snel en eenvoudig bepalen welke set-up het beste bij jouw rijstijl past. 

De plussen en minnen op een rijtje...

Enkel voorblad

Plus: technische eenvoud, lager gewicht (ondanks de zwaardere cassette), geen chainsuck, bedieningsgemak, opgeruimde cockpit, achtervork kan korter.

Min: beperkt bereik, grote/ongelijkmatige stappen tussen versnellingen, prijzige cassettes, aanpassing van inzetbereik kan alleen door wisselen van het voorblad, hogere slijtage door schuinere kettinglijn, compatibiliteit (Sram cassettes passen alleen op speciale body)

Dubbel voorblad

Plus: veelzijdig, groot bereik, kleine/gelijkmatige stappen tussen versnellingen, minder slijtage door betere kettinglijn

Min: technisch complexer, risico op chainsuck, hoger gewicht

Beeld: Michiel Rotgans