NTFU wil wielersport veiliger maken en gaat fietsongevallen onderzoeken

Steeds meer mensen mountainbiken, gravelbiken en wielrennen: ruim 900.000 om precies te zijn volgens onderzoek dat de NTFU liet doen. Dat is mooi, want het is de leukste sport om te beoefenen én het is goed voor je gezondheid. Maar mountainbiken, gravelbiken en wielrennen is toch net even anders dan gewoon fietsen. De kans dat je over gladde boomwortels of in een bocht met grind valt, is een stuk groter dan tijdens je fietsritje naar de supermarkt.

VeiligheidNL analyseerde dat risico op ongevallen van alle sporten. Het kenniscentrum letselpreventie trok daarvoor het aantal sporturen gelijk naar 1.000. Om vervolgens het aantal bezoeken aan een spoedeisende hulp (SEH) per 1.000 sporturen te vergelijken. Bij deze analyse in 2022 kwam naar voren dat mountainbiken voor het hoogste bezoeken aan een spoedeisende hulp zorgen. Wielrennen staat op de 4e plek. 92 procent van deze bezoeken komt door een val van de fiets. 

Ongevallen analyseren

De NTFU vindt elke gewonde wielersporter er één te veel. De wielersportbond wil daarom weten waar de ongevallen plaatsvinden en wat er precies gebeurt voorafgaand en tijdens zo'n fietsongeval. Maar ook: hoe wielersporters herstellen en welke nazorg ze krijgen. De bond gaat daarom samenwerken met VeiligheidNL. Zij helpen met data verzamelen en analyseren van ongevallen bij toertochten, gewone ritten en wedstrijden. Om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen, werkt de NTFU ook samen met de KNWU. 

Victor Zuidema, programmamanager sportblessurepreventie bij VeiligheidNL: "Van de 900.000 sportieve fietsers is iets meer dan 10 procent lid van een club. Samen met de NTFU en KNWU hebben we daarom het gezamenlijke doel gesteld om ons ook te gaan richten op de ongeorganiseerde sportieve fietser. Om beter zicht te krijgen op de toedracht van letsels die zij oplopen en welk handelingsperspectief we ze kunnen geven om zo het risico op letsels te verkleinen. En we onderzoeken hierbij ook hóe we die groep kunnen bereiken."

Gebroken sleutelbeen of schouder

Wat we tot nu toe weten is dus hoeveel wielersporters op de eerste hulp terechtkomen en welk letsel ze hebben opgelopen. Zo heeft ruim de helft van de wielrenners en mountainbikers op de SEH een botbreuk, vooral een gebroken schouder of sleutelbeen. Hoofd- en hersenletsel volgt daarna.

Van de behandelde wielersporters, droeg 79 procent van wielrenners en 69 procent van de mountainbikers een helm tijdens het ongeval. Bij andere fietsslachtoffers lag dat een stuk lager: maar één op de vijf droeg een fietshelm tijdens het ongeval. De kans op hersenletsel was één derde lager en de kans op hoofdletsel was ruim twee derde lager (-62 procent) wanneer slachtoffers een helm droegen tijdens het fietsongeval, ten opzichte van slachtoffers die geen helm droegen.

De helm verkleint dus duidelijk de kans op hoofd- en hersenletsel, maar verkleint niet de kans op een valpartij. De NTFU wil geen kans onbenut laten om de wielersport veiliger te maken, maar wil wél graag weten wat precies de oorzaken van valpartijen zijn. Ligt het aan de infrastructuur, de vaardigheden van de fietser of het materiaal bijvoorbeeld? Data die de NTFU met VeiligheidNL en KNWU gaat verzamelen, moet dat uitwijzen.

Wat kun je zelf al doen?

Voor een belangrijk deel kun je zelf een ongeval voorkomen, door de fietstechnieken goed onder de knie te hebben. Met een techniektraining als Start2Bike leer je de basis van het mountainbiken of wielrennen bijvoorbeeld. Verder vertellen op mountainbikeroutes ook kleurcodebordjes hoe makkelijk of moeilijk de route is. Zo kun je dus beter inschatten of de route past bij je fietsvaardigheden.